De Yangtze-rivier

Omschrijving

De Yangtze-rivier is de op twee na langste rivier ter wereld en de grootste in China. De rivier slingert ongeveer 3.964 mijlen, afkomstig van de Tanggula Range in de provincie Qinghai in het westen van China, en uiteindelijk leeg in de Oost-Chinese Zee in Shanghai. Onderweg van west naar oost doorkruist het 11 provincies en steden in het land. Het Yangtze-riviersysteem is historisch, cultureel en economisch van groot belang geweest voor China. De rivier verdeelt het land bijna in twee helften, waarbij Noord- en Zuid-China elk hun eigen verschillende klimaten, landschappen, economie en culturen hebben. De Min, Han, Huangpu, Jialing en Gan rivieren zijn de belangrijkste zijrivieren van de Yangtze. De grootste waterkrachtcentrale ter wereld, het Three Gorges Dam Project, is ook gebouwd op de Yangtze-rivier.

Historische rol

De Yangtze-rivier heeft sinds de oudste historische tijden een centrale rol gespeeld in het vormen van de Chinese beschaving. Het grote economische belang van deze rivier, toegeschreven aan de mogelijkheid om productieve landbouwkweekpraktijken langs haar vruchtbare oevers op te zetten, heeft ook nog lange tijd opeenvolgende dynastieën en buitenlandse indringers naar dit land getrokken. De Yangtze was ook de focus van de 19e eeuwse keizerlijke invasies in China. De riverine-route wordt sinds deze oude tijden gebruikt als een belangrijke handelsroute naar het hart van China vanuit de Zuid-Chinese Zee, en daarmee de rest van de oceanen van de wereld. Het meest zuidelijke deel van het Canal Grande wordt vermoedelijk al in de 4e eeuw gebouwd, uitgegraven om graan uit het Yangtze-bassin naar de grote steden in het noorden van China te transporteren.

Moderne betekenis

Momenteel huisvest het Yangtze-bekken een aanzienlijk deel van de Chinese bevolking, met de Yangtze-delta en de vlaktes die grenzen aan de oevers van de rivier en zijn zijrivieren met enkele van de hoogste bevolkingsdichtheden in heel China. De economie van de mensen langs de Yangtze is grotendeels afhankelijk van de landbouw, terwijl een paar steden, zoals de kuststad Shanghai en de steden in het binnenland van Wuhan en Chongqing, sterk geïndustrialiseerd zijn. Bijna de helft van de gewasproductie van het land wordt bijgedragen door gewassen die in het Yangtze-bekken worden verbouwd. De Yangtze-rivier en de bijbehorende zijrivieren gedijen ook goed bij het leven in het water en in deze regio is een visserijhandel sterk ontwikkeld. De Yangtze is ook de belangrijkste bevaarbare waterweg in China, waarbij intensief vracht- en passagiersverkeer zich over de lengte en breedte van de rivier baant. Watervoorraden in het Yangtze-bekken beslaan een afstand van ongeveer 56.500 kilometer. Het Three Gorges Dam-project, met een capaciteit van ongeveer 22.500 Megawatt (MW) aan hydro-elektriciteit, is een van de meest ambitieuze energieprojecten, niet alleen langs de Yangtze-rivier, maar in de wereld als geheel.

Habitat

De Yangtze-rivier vormt een netwerk van soortenrijke ecosystemen met ongeveer 416 vissoorten, waarvan er 362 uitsluitend zoetwatersoorten zijn. 178 vissoorten zijn endemisch voor het stroomgebied van de Yangtze-rivier. De Cypriniformes, Perciformes, Tetraodontiformes, Siluriformes en Osmeriformes vormen de grootste soorten vissoorten in de Yangtze. In de loop van de jaren zijn de aantallen van deze soorten in aantal afgenomen en twee ervan, de Anabarilius liui en Atrilinea macrolepis, zijn naar verluidt uitgestorven. Daarnaast wordt aangenomen dat nog twee van de inheemse soorten van de Yangtze in het wild zijn uitgestorven en vijf door de IUCN als "ernstig bedreigd" worden vermeld. De Chinese steur en de Yangtze-steur worden beiden tot de kritisch bedreigde soorten gerekend en pogingen om hun aantallen nieuw leven in te blazen door de introductie van in gevangenschap gefokte exemplaren worden gemaakt. Naast vis is het stroomgebied van de Yangtze-rivier ook de thuisbasis van een groot aantal bedreigde of kritisch bedreigde diersoorten. Deze omvatten de onaardse bruinvis, de dolfijn uit de Yangtze-rivier, de Chinese alligator, de Chinese reuzensalamander en de Yangtze-reuzenschildpadschildpad. De dolfijn uit de Yangtze-rivier wordt echter verondersteld functioneel te zijn uitgestorven in de regio.

Bedreigingen en geschillen

Het Yangtze-bekken staat voor een grote bedreiging van de vervuiling die wordt veroorzaakt door menselijke activiteiten langs de oevers van de rivier. In de afgelopen 50 jaar heeft de Yangtze 73% meer vervuiling van zijn wateren geleden. Honderden steden langs de oevers van deze rivier elimineren een jaarlijkse lozing van rioolwater en industrieel afval van 25 miljard ton, goed voor 42% van de totale afvoer van rioolwater in China en 45% van de totale industriële ontlading van het land. Afvloeiingen in de landbouw beschadigen de rivier ook aanzienlijk, waarbij 92% van de stikstof die in de Yangtze wordt geloosd, wordt bijgedragen door de afvloeiing van landbouwmeststoffen uit de akkers van de regio. Door scheepsontladingen wordt de rivier ook zwaar vervuild. Grootschalige waterkrachtprojecten, zoals het eerder genoemde Three Gorges Project, hebben ook hun tol geëist op de rivier. Ze hebben dit gedaan door de vervuiling te verergeren door de natuurlijke stroom van de rivier in beslag te nemen en daarbij sedimenten vast te houden en de eutrofiëring aan te moedigen. Naast deze, maken de afdammingende acties ook het riviersysteem zeer vatbaar voor instortingen van de rivieroever en aardverschuivingen. De hoge niveaus van vervuiling van de rivier en uitbuitende vismethoden hebben de Yangtze ook ontdaan van veel van zijn inheemse soorten vissen, reptielen, amfibieën en in het water levende zoogdieren, die ooit in de regio hebben gedijen. Zoals eerder vermeld, zijn een aantal soorten die endemisch zijn voor deze regio uitgestorven of ernstig bedreigd, terwijl andere op de rand van verval staan. Dit heeft geleid tot een drastische afname van bepaalde visserijoperaties en heeft daarom de mogelijkheden van verlies aan bestaansmiddelen voor veel mensen vergroot.