De rivier de Araguaia
Omschrijving
De 2.627 kilometer lange Araguaia-rivier is een van de belangrijkste rivieren van Brazilië. Het ontstaat in de buurt van de Braziliaanse stad Alto Araguaia in de oostelijke Braziliaanse deelstaat Mato Grosso in de Braziliaanse hooglanden en sluit aan op de rivier Tocantins in São João do Araguaia. Hoewel de Araguaia wordt beschouwd als een zijrivier van de Tocantins, is deze bijna gelijk in volume aan de laatste op de samenvloeiing van beide rivieren. Op een gegeven moment splitst de Araguaia zich in een vork die het 320 kilometer lange eiland Bananal insluit, dat het nationale park van Araguaia herbergt.
Historische rol
De naam van de Araguaia-rivier betekent de "rivier van rode ara's" in de lokale Tupi-taal. Sinds lange tijd is het stroomgebied bewoond door de inheemse Zuid-Amerikaanse volken. In 1897 verkende de Franse geograaf en ontdekkingsreiziger Henri Coudreau gedeeltelijk de lengte van de rivier. Op 31 december 1959 werd het Araguaia National Park opgericht op het eiland Bananal om de inheemse flora en fauna van de regio te beschermen en te behouden. Tussen 1972 en 1974 was de rivier de Araguaia ook getuige van het conflict tussen linkse guerrillastrijders en de strijdkrachten die loyaal zijn aan de toenmalige heersende militaire dictator van het land van Brazilië, Emilio Médici.
Moderne betekenis
Een aantal beschermde parken, zoals het Emas National Park en het Araguaia National Park, bestaan langs de loop van de rivier de Araguaia. Deze parken slagen erin elk jaar een groot aantal toeristen naar Brazilië te halen, wat de lokale economieën van de regio ten goede komt. Hoewel de aanwezigheid van talloze watervallen en stroomversnellingen het mogelijk maakt dat slechts bepaalde delen van de rivier worden gebruikt voor navigatie, heeft de rivier een groot potentieel om te worden gebruikt voor het genereren van hydro-elektrische energie. Er wordt ook geschat dat er enorme minerale afzettingen zijn van koper, uranium, zink en zelfs diamanten in de bovenloop van deze rivier, een gebied dat tot nu toe nog grotendeels onbenut is. De rivier vormt ook de natuurlijke grens tussen de Braziliaanse staten Pará en Tocantins.
Habitat
Het Araguaia National Park ligt in de overgangszone tussen de dichte Amazone-regenwouden in het noorden en de graslanden en ongerepte bossen in het zuiden. De vegetatie van het gebied wordt gekenmerkt door loofbossen en savanne graslanden. De topografie van het park is over het algemeen vlak, met frequente overstroming door het water van de Araguaia als gevolg. De maanden september tot oktober zijn het heetst, terwijl regenval het vaakst voorkomt tussen november en maart. De fauna van het Araguaia National Park bestaat uit een grote diversiteit aan zoogdieren, waaronder de reuzenmiereneters, capibara's, jaguars, manenwolven en reuzenotters, evenals dergelijke in het water levende zoogdieren als de dolfijn uit de Amazone. Meer dan 700 vogelsoorten worden aangetroffen in dit ecosysteem, inclusief vogels zoals de gewone toekan, muzikanten winterkoninkje en Orinoco-gans. Reptielen zoals de zwarte kaaimannen, gebrilde kaaimannen, schildpadden en slangen, evenals een grote verscheidenheid aan amfibieën, insecten en meer dan 300 vissoorten bevolken de bossen en wateren van dit nationale park en de omliggende habitats. Onlangs hebben onderzoekers ook een nieuwe soort dolfijnen ontdekt, de Inia araguaiaensis, in de rivier de Araguaia. Omdat zij schatten dat de huidige populatie van deze nieuw ontdekte dolfijn rond de 1000 individuen is, bevelen zij aan dat de classificatie van deze soort valt onder de categorie "Kwetsbaar" in de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de Internationale Unie voor het Behoud van de Natuur (IUCN).
Bedreigingen en geschillen
De rivier de Araguaia herbergt een van de meest unieke ecosystemen van de wereld en elke bedreiging voor deze rivier kan leiden tot een instorting van dit ecosysteem en de dood veroorzaken van veel van zijn endemische soorten, waaronder de recent ontdekte Araguaia-rivierdolfijn. De snelle groei van de bevolking in het gebied leidt tot massale ontbossing en de toekomstige mogelijkheid om het land rond de rivier te exploiteren voor mijnbouw blijft de biodiversiteit van deze ongerepte habitat bedreigen. Het afdammen van rivieren belemmert ook de natuurlijke migratie van de inheemse vissoorten en de dolfijnen van de rivier, die hun levenscyclus en hun fokpatroon beïnvloeden. Momenteel is de Braziliaanse regering van plan om 7 dammen langs de rivier de Araguaia aan te leggen, en om rotsuitstulpingen langs de rivier te kanaliseren en af te vuren om een weg te creëren voor navigatie langs de rivier. Hoewel deze waarschijnlijk ten goede komen aan de nationale en regionale economieën, kunnen ze een ramp betekenen voor de flora en fauna die deze rivierachtige habitats bewonen.
