Bevolking van Siberische kraanvogels: belangrijke feiten en cijfers

Wat is een Siberische kraan?

De Siberische kraan, ook bekend als de sneeuwkraan of Siberische witte kraan, is een vogelsoort met twee verschillende broedplaatsen in Yakutia (in het oosten) en West-Siberië (in het westen) van de Arctische toendra-regio van Rusland. Onvolwassen populaties of niet-broedende vogels brengen de zomers door in Dauria, dat zich op de grens tussen China, Mongolië en Rusland bevindt. Kleine aantallen Siberische kranen zijn tijdens het zomerseizoen opgenomen in de centrale regio van Mongolië. Deze vogel heeft de langste migratieroute van alle soorten kraanvogels en is onderweg afhankelijk van een aantal watergebieden als rust- en voedselgebieden. De subpopulatie West-Siberië migreert naar de winter in Iran, terwijl de subpopulatie Yakutia zijn weg vindt naar China, waar de overgrote meerderheid (ongeveer 95%) van deze oosterse kraanvogels te vinden is in het bekken van het Poyang-meer.

Deze vogel is helemaal wit van kleur, met uitzondering van zwarte veren, die halverwege de vlucht onder zijn vleugels te zien zijn. Het gebied rond zijn gezicht heeft geen veren en de huid is donkerrood gekleurd. De Siberische kraan staat op lange, dunne poten, waardoor hij door wetlands kan navigeren, en heeft een lange, dunne snavel, waardoor hij wetlands grassen kan eten en af ​​en toe vis en regenwormen kan vangen. Het groeit tot ongeveer 55 centimeter in hoogte met een spanwijdte van 83 tot 91-inch. Gemiddeld weegt deze soort tussen de 11 en 19 pond.

Conserveringsstatus

De Siberische kraan was ooit te vinden over een groot bereik dat zich uitstrekte van de Oeral tot de Kolyma-regio in het verre oosten van Rusland. Tegenwoordig is de bevolking zo sterk gedaald dat ze alleen in 2 volledig van elkaar gescheiden regio's te vinden is. De winterverdeling van deze soort is in de loop van de jaren ook afgenomen. In 1974 identificeerden onderzoekers bijvoorbeeld 75 Siberische kranen die overwinterden in Bharatpur, India. Tegen 1992 was dat aantal gedaald tot 2 en in 2002 was het 0. Historisch bewijs suggereert dat de westerse bevolking ooit zijn winters ver weg heeft doorgebracht tot aan de Nijl, hoewel de Siberische kraan er ook niet meer te vinden is.

De huidige populatiegrootte ligt tussen 3.750 en 4.000, wat een aanzienlijke afname is gedurende de laatste 3 generaties. Van deze mensen die vandaag leven, behoort ongeveer 99% tot de subpopulatie van Yakutia in het oosten van Rusland. Deze soort staat sinds 2000 op de Rode Lijst van de IUCN als ernstig bedreigd. Onderzoekers geloven dat de bevolking zal blijven dalen gedurende de volgende 3 generaties van de levensduur van de kraan in Siberië als gevolg van een aantal bedreigingen. Het wordt beschermd door verschillende overeenkomsten, waaronder: het memorandum van overeenstemming betreffende verdragsmaatregelen voor de Siberische kraan (onderdeel van het Verdrag van Bonn), de Overeenkomst inzake de instandhouding van Afrikaans-Euraziatische trekkende watervogels en CITES.

Gevaren

Een van de belangrijkste redenen voor de kritisch bedreigde status van deze soort is de ontwikkeling van de Three Gorges Dam. Andere infrastructuurplannen die een negatief effect hebben op de waterwegen die door deze vogels worden gebruikt, zijn een aantal dammen langs de Yangtze-rivier en bij de opening van het Poyang-meer in China, het belangrijkste overwinteringsgebied.

Vernieling van leefgebieden is de oorzaak van het grootste deel van het bevolkingsverlies geleden door de Siberische kraan. Omdat waterwegen worden omgeleid voor landbouw, verstedelijking en olie-exploratiedoeleinden, heeft deze soort onvoldoende habitat om te overleven en moet ze een bron van voedsel vinden in andere waterrijke gebieden. Andere bedreigingen voor de Siberische kraan zijn de wereldwijde klimaatverandering en vervuilde waterwegen.

Wereldwijde klimaatverandering heeft wijdverspreid veroorzaakt in de winter van de volgende jaren: 2003 en 2004, 2006 en 2007, en 2010 en 2011. Het gebrek aan regenval heeft ervoor gezorgd dat het waterpeil van het Poyang-meer dramatisch is gedaald en veel Siberische kraanvogels op zoek zijn naar voedsel in waterwegen verder hoogland. Naarmate de temperatuur in sommige gebieden stijgt, smelt de permafrost en ontstaan ​​hogere waterstanden. Naarmate het waterniveau stijgt, bedekt het eilanden, zandbanken en oevers die door deze vogel worden gebruikt voor het fokken en nesten. Landbouwinspanningen dragen ook bij aan de vernietiging van habitats, omdat pesticiden en andere chemicaliën in belangrijke waterwegen terechtkomen.

Siberische kraanvogels in het wild

Zoals eerder vermeld, bedraagt ​​de populatie van de wilde Siberische kraan tussen ongeveer 3.750 en 4.000, wat een stijging is ten opzichte van de bevolkingsomvang in 2006 van 2.700. Langs zijn migratieroute vertrouwt de Siberische kraan op een aantal wetlands en waterwegen, waaronder de: Indigirka, Yana en Kolyma rivieren van Yakutia, Rusland; de Aldan-rivier in China; en wetlands in het nationale natuurreservaat Momoge. Deze soort is ook waargenomen in het reservoir van Huanzidong in de regio Shenyang en het Wolong-meer. Bovendien werd in december 2014 een eenzame Siberische kraan waargenomen in Taiwan.

In Centraal-Azië broedt en nestelt de Siberische kraan in het Kunovat-rivierengebied in West-Siberië. Tijdens de winter reisde deze subpopulatie ooit zo ver weg als het Keoladeo National Park in India, hoewel er sinds het winterseizoen van 2001 en 2002 geen waarnemingen zijn gemeld. Deze vogels zijn nog steeds te vinden in Pakistan, India, Kazachstan en Oezbekistan.

Van de westelijke subpopulatie van de Siberische kraan wordt aangenomen dat deze slechts 1 exemplaar heeft overleefd. Historisch gezien had deze subpopulatie broedplaatsen langs de rivierbekkens Alymka en Konda in West-Siberië. Het belangrijkste stoppunt langs de trekroute is de Volga-rivierdelta van Azerbeidzjan. Vandaag is in de winter van 2006 en 2007 slechts 1 Siberische kraan waargenomen in het Fereydoon Kenar-gebied van Iran.

Siberische kraanvogels in gevangenschap

Slechts 4 decennia geleden werden minder dan 10 Siberische kraanvogels gevangen gehouden. Tegenwoordig zijn rond 393 Siberische kraanvogels (177 vrouwen, 166 mannen en 52 niet-geïdentificeerd) in gevangenschap te vinden in zoölogische parken, natuurreservaten en onderzoekscentra over de hele wereld. Deze toename is te danken aan een fokprogramma in gevangenschap dat is ontwikkeld door de International Crane Foundation in Baraboo, Wisconsin in de VS. Deze organisatie behaalde het eerste succesvolle fokprogramma voor in gevangenschap door het insemineren van vrouwelijke Siberische kraanvogels, het eieren geven aan andere kraansoorten voor het uitkomen en het creëren van kunstmatig langere daglichturen zoals die gevonden in het Arctische zomerseizoen. Siberische kraanvogels zijn te vinden in gevangenschap op de volgende locaties: het Oka Nature Reserve in Rusland, het Cracid Breeding and Conservation Centre in België en de International Crane Foundation in de VS.